Het cruciale proces van socialiseren betekent dat je hond de gelegenheid krijgt om te wennen en te leren omgaan met verschillende situaties in zijn omgeving. Daarbij kan je denken aan contact andere mensen, honden en andere dieren. Maar ook het wennen aan andere omgevingen, verschillende geluiden en situaties is evenzeer een belangrijk onderdeel van de socialisatie van je viervoeter.
Het ultieme doel is uiteraard ervoor zorgen dat de hond zich zelfverzekerd, comfortabel, vertrouwd en veilig voelt bij diverse prikkels en ervaringen die ze gedurende hun hele leven op hun pad tegenkomen.
Als baasje speel je uiteraard een belangrijke rol tijdens de socialisatie van je hond dat onderdeel is van de gehoorzaamheidstraining. Beloon altijd je huisdier als hij goed reageert op een ongewone situatie door hem of haar een knuffel of iets lekkers te geven.
De primaire socialisatiefase bij pups begint na 3 weken, als alle zintuigen zijn ontwikkeld en eindigt, afhankelijk van het ras en ontwikkeling van je hond, na 9 tot 14 weken.
De fokker is verantwoordelijk voor het eerste deel van de socialisatie van de pup die nog samen leeft met zijn broers, zussen en moeder waardoor het toekomstig baasje geen invloed heeft op deze fase. Dit is exact een van de redenen waarom je altijd je pup bij een hondenfokker van een rasvereniging vandaan wilt halen. Voor teckels is er een lijst met teckel fokkers in Nederland beschikbaar waarbij de fokkers hun nesten kweken volgens het fokreglement van de rasvereniging.
Een goeie fokker zal tussen de 3 en 5 weken de pups geleidelijk aan kennismaken met verschillende huiselijke geluiden, diverse mensen, kinderen en andere honden buiten hun nest. De pups gaan voor een korte tijd ook al eens naar buiten waar ze voor het eerst kennismaken met de geluiden van de natuur of de eerder storende geluiden van auto's, tractors of vrachtwagens.
De moederhond speelt hierbij een eveneens een belangrijke rol waardoor ze steeds aanwezig moet zijn bij haar pups.
Na 5 weken begint de natuurlijke behoefte om de wereld in al zijn facetten te verkennen langzaam af. Er komt een duidelijk verschil tussen de slaap -en speelruimte zodat de pup leert zijn behoefte buiten het nest te doen. Het is ook de periode dat pups zelfstandiger worden waardoor ze minder drinken bij de moederhond.
Tot ongeveer 3 maanden zijn de pups niet trauma gevoelig zodat ze vlug herstellen van een angstige, schrikbarende situaties.
In het ideale scenario krijg je de hond van de fokker mee naar huis als ze de leeftijd van 8 weken hebben bereikt. Na 12 weken reageren pups eerder afwachtend of misschien een beetje angstig op nieuwe prikkels. Vandaar dat je in de eerste 4 weken veel tijd mag steken in het socialiseren van je pup.
Bij socialisatie en de bijhorende habituatie of gewenning is het uiteraard belangrijk dat de pup de nieuwe indrukken als leuk ervaart. Een goeie planning, begeleiding en rustige aanpak is hierbij belangrijk. Confronteer de pup niet met tal van prikkels tegelijk. Je weet echter niet hoe je viervoeter zal reageren aangezien je hem pas bij jou hebt. Laat je hond enkele malen per week kennismaken met nieuwe prikkels zodat je pup tussendoor ook de tijd heeft om de nieuwe indrukken te verwerken.
Begin makkelijk zodat het zelfvertrouwen al bij aanvang van de socialisatie stijgt bij de pup. Een pup van een klein hondenras zoals teckel, buldog, chihuahua of maltezer mag je gerust op je arm kennis laten maken aan de omgeving rond je huis. Als dit naar behoren verloopt maak je een kleine wandeling met de pup in de buurt van je huis langs de weg waar de viervoeter mogelijks voor het eerst kennismaakt met het geluid van een auto of fiets die langs jullie voorbijrijden. Uiteraard kan je de pup laten wennen aan huiselijke geluiden zoals muziek op de radio, enthousiaste sportverslaggevers op televisie, het geluid van de huisbel, de ringtonen van de smartphones van alle gezinsleden of het storende geluid van een stofzuiger.
Daarnaast is het ook belangrijk om je pup in contact te brengen met vrienden, kennissen of familieleden zodat hij gewend raakt aan het menselijk contact. Ook de gewenning met andere honden en dieren is belangrijk. Dit alles zorgt ervoor dat je hond en jezelf genieten van de momenten samen zonder dat je viervoeter in bepaalde situaties begint te blaffen, grommen of weg wil rennen. Bij elke nieuwe situatie is het belangrijk om je pup aangelijnd te houden zodat hij of zij niet wil ontsnappen uit angst.
De regelmatige herhaling van de nieuwe prikkels van buitenaf dragen bij aan de habituatie waarbij je op lange termijn een positief effect blijft ervaren op het welbevinden van je hond in vele uiteenlopende situaties.
Het fysiek contact van de pup met het baasje en andere mensen is eveneens een belangrijk onderdeel van de socialisatie. Uiteraard doe je er goed aan om de pup vast te houden in verschillende posities en regelmatig een zachte knuffel te geven. Het is ook belangrijk dat je hond gewend wordt aan de aanrakingen van aan andere lichaamsdelen die in de toekomst door een dierenarts worden onderzocht. Kom zachtjes aan de voetjes van je pup, wrijf over de snuit, aai haar rug en zijkanten, kijk in de oren en naar de tanden in de bek.
Na 4 maanden reageren jonge honden eerder afwachtend tegenover nieuwe situaties waardoor je kan spreken van een angstfase. Het is dan ook logisch dat de gewenning van nieuwe prikkels vanaf die leeftijd langzamer begint te verlopen. Maar het is evenzeer belangrijk om de ervaringen van eerste maanden te blijven herhalen tot je viervoeter de volwassen leeftijd van 1 jaar zodat je kan blijven genieten van de voordelen van socialisatie op volwassen leeftijd. Doe je dit niet of nauwelijks dan kan het gedrag van je huisdier ten opzichte van bepaalde vertrouwde situaties in de negatieve zin wijzigen.
De jonge hond is fysiek sterker dan een pup zodat je langere wandeltochten maakt. Daarom is het een uitstekend moment om veel variatie te steken in de wandelroutes. Neem dus niet altijd dezelfde wandelroute maar ga eens naar een andere locatie om met je viervoeter te wandelen. Wissel vaak de wandelingen langs de weg af met wandelingen in parken, bossen of op het strand.
Het is ook de periode waar de honden moeten leren om eens langer alleen in het hondenhok thuis te blijven terwijl je gaat werken zodat uw hond geen verlatingsangst begint te krijgen.
Blijf de jonge hond in contact brengen met andere mensen zodat het dier veilig en op zijn gemak blijft voelen in omgevingen waar veel personen vertoeven.
Ga naar een park waar andere honden vertoeven om de jonge hond in contact te laten brengen met soortgenoten. Reuen in de puberteit hou je best aangelijnd en weg van volwassen honden, want door de hoge hormoonspiegel kunnen er conflicten bestaan. Een jonge teef kan je in contact laten brengen met andere honden in een losloopweide.
Laat haar niet meteen los in de weide maar observeer hoe je hond zich gedraagt als hij andere grotere of kleinere honden naast hem ziet rennen. Ervaar je rust en nieuwsgierigheid van je hond dat kan je haar loslaten. Het is belangrijk dat je hond goed naar je commando's luistert zodat je op afstand vlug kan ingrijpen als er vervelende situaties met andere honden, kinderen of mensen ontstaan.
Heb je de hond reeds vanaf 8 weken bij je in huis dan hoef je wellicht weinig tijd te steken in de socialisatie. De volwassen hond reageert op ongewone prikkels van buitenaf meestal goed als ze in hun jeugd onder een goeie begeleiding werden gesocialiseerd en gehabitueerd. Bij honden met een minder goeie socialisatie hoeft de situatie niet alarmerende te zijn en valt dit gemis nog wel enigszins om te buigen.
Er zijn echter veel mensen die de voorkeur geven om een volwassen hond te adopteren van een andere gezin of dierenasiel. Afhankelijk van de omgevingsfactoren kan je wel inbeelden dat in beide situaties de mogelijkheid bestaat dat de hond traumatische ervaringen heeft meegemaakt die zich kan uiten in blaffen, aanvallen of vluchten. Dit hoeft zeker niet altijd zo te zijn. Als nieuw baasje zal je extra alert moet zijn bij prikkels van buitenaf. Het is van cruciaal belang om in de eerste dagen en weken te observeren en analyseren in welke situaties de volwassen hond zich angstig en onrustig gedraagt. Daarna is het belangrijk om de negatieve beleving van het verleden om te zetten in een positieve ervaring.
Veel hondeneigenaren denken dat bij de socialisatie van een volwassen hond logischer wijze contact moet zijn met andere honden maar dat klopt niet. Tussen 1 en 3 jaar vinden veel honden het vaak niet meer leuk om te vertoeven met grote groepen onbekende honden. Volwassen honden kunnen perfect zonder soortgenoten en met een tof baasje een gelukkig leven leiden.
Als je echter graag wil dat je viervoeter contact heeft met soortgenoten, begin dan met het introduceren van je hond aan een hond tegelijk in een rustige vertrouwde omgeving. Zorg hierbij voor een veilige afstand tussen beide honden terwijl je een praatje slaat met de andere hondeneigenaar. Grijp in als je merkt dat 1 van de 2 honden angstig en gespannen reageert.
Het blijft steeds belangrijk je hond te belonen als hij goed weet om te gaan met ongewone situatie door je lieveling een knuffel of iets lekkers te geven.